Sáng sớm một ngày cuối tháng Bảy ở Quảng Trị, bầu trời phủ đầy sương mỏng. Từ trung tâm phường Quảng Trị, con đường dẫn về Thành cổ Quảng Trị hiện ra như một dải lụa ướt mềm trong ánh ban mai. Hai bên đường, những bông cỏ lau khẽ nghiêng trong gió, ánh sáng len lỏi qua lớp sương làm nổi bật những bức tường rêu phong cổ kính. Mảnh đất từng rực lửa chiến tranh giờ lặng im, như chính lịch sử cũng đang cúi đầu tưởng niệm.
Thành Cổ Quảng Trị – Nghĩa trang không có mộ
Bước qua cổng Thành cổ Quảng Trị, du khách có cảm giác như đang bước vào một nghĩa trang vô hình. Mỗi tấc đất nơi đây thấm máu xương của hàng ngàn chiến sĩ. Người ta gọi đây là “nghĩa trang không có mộ”, bởi thân thể các anh không còn nguyên vẹn để khắc tên hay dựng bia. Chỉ còn một nấm mồ chung và nỗi xót xa trải dài theo từng bước chân.
Tại trung tâm khu di tích là Đài Tưởng niệm Thành cổ, công trình mang triết lý phương Đông. Nền bát giác tượng trưng cho bát quái, bốn lối lên mô phỏng tứ tượng. Ở tầng lưỡng nghi, một bên là mặt nước tĩnh lặng, bên kia là nền gạch đỏ rực, tượng trưng cho âm và dương, cho sự sống và cái chết, ký ức và hiện tại.
Biểu tượng Thiêng liêng – Đèn Thiên Mệnh
Nổi bật giữa khu tưởng niệm là Đèn Thiên Mệnh cao 8,1 mét, dáng đèn đỏ như ngọn lửa bất diệt vươn lên bầu trời. Đỉnh đèn đặt ngọn lửa thiêng – ánh sáng dẫn lối linh hồn các liệt sĩ về miền cực lạc. Ba đám mây uốn lượn tượng trưng Thiên – Địa – Nhân. Dưới chân đài, những vật dụng đời thường như ba lô sờn quai, đôi dép cao su, khẩu súng AK nằm lặng lẽ, như lời nhắc về những năm tháng máu lửa.
81 bức phù điêu – 81 Ngày đêm máu lửa
Bao quanh tầng lưỡng nghi là hành lang đá với 81 bức phù điêu, tượng trưng 81 ngày đêm chiến đấu ác liệt (28/6 – 16/9/1972). Mỗi bức phù điêu khắc lại một ngày lịch sử, nhắc nhở hậu thế về ý chí kiên cường của dân tộc.
Những câu chuyện lay động trái tim
Nhà trưng bày di tích lưu giữ hàng trăm hiện vật, trong đó có những bức thư của liệt sĩ gửi về gia đình trước giờ hy sinh. Những dòng chữ nhòe mực, những lời dặn dò vĩnh biệt khiến bất cứ ai cũng lặng người. Câu chuyện về liệt sĩ Lê Văn Huỳnh, sinh viên Đại học Xây dựng. Di vật của liệt sĩ Lê Văn Huỳnh được trân trọng đặt trên bục kính. Anh là sinh viên năm thứ 4 Đại học Xây dựng, quê Thái Bình. Sau đám cưới vỏn vẹn 6 ngày, anh vào Quảng Trị, mang theo lời thề và cả trái tim non trẻ. Ngày 11/9/1972, anh viết thư vĩnh biệt gửi gia đình: “Mẹ kính mến! Lá vàng còn ở trên cây, lá xanh rụng xuống, trời ơi hỡi trời! Con của mẹ đã đi xa để lại cho mẹ nỗi buồn nhất trên đời. Nhưng mẹ ơi, hãy lau nước mắt, sống đến ngày đón mừng chiến thắng…”.
Đoạn, viết cho vợ, anh dặn dò: “Nếu có ai thông cảm, hãy đi thêm bước nữa… Khi được sống trong hòa bình, hãy nhớ tới lòng anh…”. Ba tháng sau ngày viết thư, anh hy sinh khi đang vượt sông Thạch Hãn. Đến năm 2002, hài cốt anh được tìm thấy bên mép sông ở thôn Thượng Phước, xã Triệu Thượng và được đưa về quê nhà an táng. Người vợ trẻ ngày ấy, chị Đặng Thị Xơ, không tái giá, vẫn ở vậy hương khói cho anh gần nửa thế kỷ. Hay lá thư của chính trị viên Lê Binh Chủng gửi người vợ trẻ… là minh chứng cho tình yêu quê hương và khát vọng hòa bình.
Hành trình tâm linh không thể bỏ lỡ khi Du Lịch Quảng Trị
Kết thúc hành trình, khi ngồi bên bậc đá nhìn xuống lớp cỏ xanh Thành cổ, ai cũng thấy mình nhỏ bé trước sự hy sinh vĩ đại. Du lịch Quảng Trị không chỉ là một chuyến đi, mà là hành trình trở về với ký ức dân tộc, với những linh hồn đã nằm lại để đất nước hòa bình.
Lưu ý khi tham quan Thành cổ Quảng Trị:
Giữ thái độ trang nghiêm, đi nhẹ, nói khẽ.
Nên đi vào buổi sáng để cảm nhận không khí thanh tịnh.
Kết hợp tham quan các địa điểm lịch sử khác như Sông Thạch Hãn, Nghĩa trang Trường Sơn.
Thành cổ Quảng Trị là một trong những điểm đến mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc nhất Việt Nam. Nơi đây không chỉ lưu giữ ký ức chiến tranh, mà còn là “công viên linh hồn” để nhắc nhở mỗi người về giá trị hòa bình. Một lần ghé thăm, bạn sẽ hiểu hơn vì sao mảnh đất này luôn được gọi là biểu tượng bất tử của lòng yêu nước.
